Tóm tắt báo cáo nghiên cứu khoa học Đánh giá nồng độ vitamin d huyết thanh và một số yếu tố liên quan ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 có bệnh thận mạn

Đồng chủ nhiệm đề tài:  TS.BS. NGUYỄN THỊ THU HƯƠNG

                                       THS.BS. LƯƠNG QUỲNH HOA             

1. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

• Mô tả một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và rối loạn nồng độ vitamin D huyết thanh ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 có bệnh thận mạn đang được điều trị bảo tồn.
• Tìm hiểu mối liên quan giữa nồng độ vitamin D huyết thanh với một số yếu tố lâm sàng và cận lâm sàng ở bệnh nhân trên

2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
   • Tiêu chuẩn lựa chọn

Chọn ngẫu nhiên 120 bệnh nhân đái tháo đường type 2 có biến chứng thận mạn chưa điều trị thay thế, với MLCT < 60ml/p hoặc albumin/creatin niệu > 30mg/g được khám và điều trị tại Bệnh viện Nội tiết TW đáp ứng các điều kiện:

• Bệnh nhân không sử dung vitamin D hoặc các chế phẩm có vitamin D trên 1 tháng
• Bệnh nhân không đồng ý tham gia nghiên cứu
  • Tiêu chuẩn loại trừ
• Bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn cuối đã điều trị thay thế
• Bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao loãng xương
• Bệnh nhân có bệnh lý ảnh hưởng đến mật độ xương
• Bệnh nhân mắc các bệnh nhiễm trùng cấp và mạn tính
  • Phương pháp nghiên cứu
• Nghiên cứu cắt ngang, tiến cứu

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:
   • Một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng với rối loạn nồng độ 25(OH)D ở bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính

• Bệnh nhân có thời gian mắc bệnh đái tháo đường trung bình là 14±4.9, HbA1C trung bình là 7.6±1.3, BMI là 23.3±2.7, 100% bệnh nhân có tăng huyết áp.
• Nồng độ 25(OH)D trung bình ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 có bệnh thận mạn là 18.9±9.2 ng/mL, thấp hơn so với giá trị tham chiếu bình thường.
• Có sự khác biệt về nồng độ 25(OH)D giữa các giai đoạn bệnh thận khác nhau. Ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 có CKD giai đoạn 1-2 thì nồng độ 25(OH)D trung bình là 20.3±4.3 (ng/mL), ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 có CKD giai đoạn 3 là 19.5±8.9 (ng/mL), ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 có CKD giai đoạn 4 là 18.7±10.9 (ng/mL) và CKD giai đoạn 5 là 10.1±5.2 (ng/mL).
• Tỷ lệ thiếu 25(OH)D ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 có bệnh thận mạn là khá cao 62.5%, tỷ lệ thiếu 25(OH)D ở nhóm bệnh nhân đái tháo đường type 2 có CKD giai đoạn 1-2 là 46,2%, ở bệnh nhân CKD giai đoạn 3 và giai đoạn 4 lần lượt là 62% và 62.1%, ở bệnh nhân CKD giai đoạn 5 100% thiểu 25(OH)D
• Thiếu 25(OH)D ở mức độ trung bình là nhiều nhất chiểm 37.5%, bệnh nhân đái tháo đường type 2 có CKD giai đoạn 1-2 thì chủ yếu là thiếu 25(OH)D ở mức độ nhẹ, có CKD giai đoạn 5 thiếu 25(OH)D ở mức độ nặng chiếm tỉ lệ cao.
  • Mỗi liên quan giữa 25(OH)D với một số yếu tố lam sàng và cận lâm sàng
• Không có mối tương quan giữa nồng độ 25(OH)D huyết thanh ở tuổi, giới, BMI, HA tâm thu và HA tâm trương.
• Giữa nồng độ 25(OH)D và mức lọc cầu thận có tương quan đồng biến với hệ số tương quan r = 0.23, p<0.05.
• Có mỗi tương quan nghịch biến giữa nồng độ 25(OH)D với chỉ số ACR (r=-0.30, p<0.01)
• Phân tích hồi quy logistic đa biến thấy có mỗi liên quan giữa thiếu 25(OH)D với bài xuất albumin niệu mức độ nặng (ACR≥300mg/g) OR=5.1 (CI95%, 1.1-7.2) P<0.05. Có môi liên quan độc lập giữa thiếu hụt 25(OH)D với macroalbumin niệu. Khi sự tiến triển của tổn thương cầu thận (albumin niệu) càng nhiều thì sự thiếu hụt vitamin D càng trầm trọng hơn.
• Có tương quan đồng biến giữa nồng độ 25(OH)D với albumin và protein máu với hệ số tương quan lần lượt là r=0.42 (p<0.001) và r=0.035 (p<0.01).
• Có tương quan đồng biến giữa nồng độ 25(OH)D với PTH máu, tình trạng cường cận giáp càng nặng thì thiếu 25(OH)D càng nhiều với hệ số tương quan lần lượt là r=-0.30 (p<0.01)
• Có tương quan đồng biến giữa 25(OH)D và thiếu máu, r=0.40, p<0.01

Không có sự tương quan giữa 25(OH)D với glucose, HbA1C